Page 11 - JRIHS_VOL1

6 Journal of Ratchathani Innovative Health Sciences : Vol.1 No.1 April-June 2017

การคัดกรองและการประเมินภาวะโภชนาการในผู้สูงอายุ

การค้นหาผู้สูงอายุที่มีความเสี่ยงในการเกิดภาวะโภชนาการมีขั้นตอนในดําเนินการดังนี้
1. การคัดกรองภาวะโภชนาการ (Nutritional screening) การคัดกรองภาวะ

โภชนาการในผู้สูงอายุเป็นขั้นตอนแรกในการค้นหาผู้สูงอายุที่มีความเสี่ยงในการเกิดภาวะทุพ

โภขนาการ สามารถประเมินได้จาก
1.1 ประวัติการรับประทานอาหาร ประวัติการเปลี่ยนแปลงทั้งปริมาณและคุณภาพ

อาหารลดลงใน 7 วัน การเปลี่ยนแปลงเวลาในการรับประทานอาหารโดยมีช่วงห่างในการ

รับประทานอาหารระหว่างมื้อห่างขึ้น (Blackburn & Bistrian, 1977)
1.2 ประวัติการเป็นโรคเรื้อรัง หรือภาวะที่มีการเผาผลาญอาหารเพิ่ม และโรคที่มี

ผลต่อความต้องการสารอาหารเพิ่มขึ้น เช่น การดูดซึมในระบบทางเดินอาหารไม่ปกติ เป็นแผล
เรื้อรัง กระดูกหักหลายตําแหน่ง และโรคเบาหวาน เป็นต้น (Blackburn & Bistrian, 1977)

สมาคม Parenteral and Enteral Nutrition แห่งประเทศสหรัฐอเมริกา (1995) ได้

กําหนดดัชนีบ่งชี้ภาวะเสี่ยงในการเกิดภาวะทุพโภชนาการไว้ดังนี้
1) น้ําหนักตัวลดลงร้อยละ 10 หรือมากกว่าในระยะเวลา 6 เดือน

2) น้ําหนักตัวลดลงร้อยละ 5 หรือมากกว่าในระยะเวลา 1 เดือน
3) น้ําหนักตัวลดลงน้อยกว่าน้ําหนักมาตรฐานร้อยละ 20

4) มีภาวะโรคเรื้อรังหรือภาวะที่มีการเผาผลาญอาหารเพิ่ม

5) มีการเปลี่ยนแปลงในการรับประทานอาหารหรือเวลาในการรับประทานอาหาร
6) รับประทานอาหารลดลงในเวลา 7 วัน

เมื่อพบว่าผู้สูงอายุมีความเสี่ยงในการเกิดภาวะทุพโภชนาการ ก็ให้ทําการประเมินภาวะ

โภชนาการต่อไป
2. การประเมินภาวะโภชนาการ (Nutritional Assessment) เป็นการประเมิน

เมื่อพบว่าผู้สูงอายุมีความเสี่ยงในการเกิดภาวะทุพโภชนาการ โดยแพทย์หรือพยาบาลเป็นผู้ทํา

การประเมินเพื่อการวินิจฉัยภาวะทุพโภชนาการในผู้สูงอายุ การประเมินภาวะโภชนาการมีหลาย
วิธีทั้งวิธีโดยตรง ได้แก่การวัดส่วนต่างๆของร่างกาย (Anthropometrics assessment) และวิธี

ทางอ้อม ได้แก่การประเมินทางคลินิกและการประเมินทางชีวเคมีเป็นต้น โดยทั่วไปยังไม่มีวิธีใด
วิธีหนึ่งที่จะประเมินภาวะโภชนาการที่ดีพอ จึงต้องอาศัยตัวชี้วัดทางโภชนาการหลายตัวร่วมกัน

การประเมินภาวะโภชนาการมีดังนี้