Page 7 - JRISS-vol.1-no.3

2 Journal of Ratchathani Innovative Social Sciences : Vol.1 No.3 October-December 2017

new perspectives on which education should be conceptualized and applied
to assist learners’ learning more effectively.
Keywords: Education, Learning, Redefining Terms

ความเป็นมาของเรื่อง
บ่อยครั้งที่เราพบว่านักวิชาการหรือนักการศึกษาที่เขียนหนังสือเกี่ยวกับการศึกษา
หรือการเรียนรู้ จะไม่นิยามคําทั้งสองนี้ ทั้งๆ ที่เขียนเกี่ยวกับเรื่องเหล่านั้น (Ornstein,

Levine, Gutek and Vocke 2011; Carter, Bishop and Lyman 2002; Glover and Law
2002; Lunenburg and Ornstein, 1991) ซึ่งอาจจะเป็นไปได้ว่าผู้เขียนเหล่านั้นมีสมมติฐาน
ว่า ผู้ที่อ่านงานวิชาการโดยทั่วไปจะเข้าใจแนวคิดทั้งสองดีอยู่แล้ว แต่สําหรับผู้เขียนแล้วเห็นว่า

นิยามเป็นจุดเริ่มต้นในการทําความเข้าใจและการนําใช้แนวคิดเหล่านั้นสู่การปฏิบัติ แม้ว่าเรา
อาจจะไม่มีข้อสรุปตรงกันในนิยามเหล่านั้นก็ตาม แต่อย่างน้อยน่าจะมีจุดร่วมในการสร้าง
วิสัยทัศน์ร่วม และเห็นเป้าหมายร่วมกันในการเดินทางสู่เป้าหมายดังกล่าว ผู้เขียนตั้งข้อสังเกต
ว่าความเข้าใจที่แตกต่างในสิ่งที่เราจะทําร่วมกันทํา เป็นจุดเริ่มต้นของการด้อยประสิทธิภาพ
ของการดําเนินงาน และนําไปสู่ประสิทธิผลที่ลดลงของงานที่ทํานั้น และเชื่อว่าเป็นหนึ่งใน

ปัญหาหลักที่ทําให้คุณภาพการศึกษาของไทย และหลายประเทศทั่วโลกตกต่ํา จนกลายเป็น
จําเลยของสังคมอยู่ในปัจจุบันก็เป็นได้
บางท่านอาจจะถกเถียงว่า ประเทศไทยเรากําหนดความหมายการศึกษาไว้ใน

พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542 อย่างชัดเจนแล้ว ทําไมคุณภาพการศึกษาของ
ไทยจึงไม่ดีขึ้น ทั้งๆ ที่เราจัดการศึกษาตามพระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติฉบับนี้มาเกือบ
20 ปี คําถามก็คือเราเข้าใจความหมายของการศึกษาตามพระราชบัญญัติดังกล่าวกันจริง
หรือไม่ และที่สําคัญกว่านั้นคือ “เราได้ทําตามความหมายของการศึกษาดังกล่าวและอื่นๆ ที่

กําหนดไว้หรือไม่ เพียงใด”
ผู้เขียนก็เคยเข้าใจความหมายของการศึกษาที่กําหนดไว้ในพระราชบัญญัติการศึกษา
ดังกล่าวคลาดเคลื่อนไปเหมือนกัน จนกระทั่งได้มีโอกาสได้ฟังคําอธิบายจากท่านศาสตราจารย์
ดร.วิจิตร ศรีสอ้าน ซึ่งเป็นหนึ่งในเก้าอรหันต์ที่มีส่วนร่วมในการนิยามความหมายการศึกษา

และยกร่างพระราชบัญญัติการศึกษาดังกล่าวจึงเข้าใจ กล่าวคือพระราชบัญญัติการศึกษา
แห่งชาติ พ.ศ. 2542 (ราชกิจจานุเบกษา 2542) ได้บัญญัติความหมายการศึกษาไว้ว่า
“การศึกษา หมายถึงกระบวนการเรียนรู้เพื่อความเจริญงอกงามของบุคคลและสังคม
โดยการถ่ายทอดความรู้ การฝึก การอบรม การสืบสานทางวัฒนธรรม การสร้างสรรค์จรรโลง

ความก้าวหน้าทางวิชาการ การสร้างองค์ความรู้อันเกิดจากการจัดสภาพแวดล้อม สังคม การ
เรียนรู้ และปัจจัยเกื้อหนุนให้บุคคลเรียนรู้อย่างต่อเนื่องตลอดชีวิต”