Page 8 - JRIHS VOL2 NO4 October-December 2018

Journal of Ratchathani Innovative Health Sciences : Vol.2 No.4 October-December 2018 3

การสงเสริมปองกันและควบคุมโรคเรื้อรังในชุมชน เพื่อลดปจจัยเสี่ยงถือเปนแนวทาง
สําคัญในการจัดการปญหาสุขภาพ เนื่องจากมาตราการหนึ่งของการสงเสริมสุขภาพ คือ การ

คนหาผูปวยในระยะแรก (early detection) เพื่อใหการรักษาอยางทันทวงที ปองกัน
ภาวะแทรกซอนที่จะเกิดขึ้นมาในภายหลัง (secondary prevention) เชน มาตราการลดการ
บริโภคเกลือ/โซเดียม จะเพิ่มจํานวนปสุขภาพดีจากโรคไมติดตอเรื้อรังไดถึง 430,000 ปในดาน
อัตราการเสียชีวิตจากโรคหัวใจและหลอดเลือด (พเยาว ผอนสุข และสิรินทรยา พูลเกิด, 2561)
ตนทุนประสิทธิผลของโปรแกรมสงเสริมสุขภาพรวมกับการใชกลุมชวยเหลือตนเองเพื่อปองกัน

โรคอวนพบวา ผูรับบริการและผูใหบริการมีตนทุนประสิทธิผลสูงกวากลุมไมไดเขารวมโปรแกรม
และมีตนทุนของผูใหบริการ 31,000 บาท ผูรับบริการ 18,000 บาท ตอ 6 เดือน (มณฑิชา รัก
ศิลป, 2561) จึงเห็นไดวาการสงเสริมปองกัน ควบคุมโรคเรื้อรังไดผลดี

บทบาทพยาบาลวิชาชีพที่ทํางานในระบบบริการสุขภาพปฐมภูมิ ครอบคลุมมิติทาง
การพยาบาล 4 มิติ คือ การสงเสริมสุขภาพ การปองกันโรค การรักษาพยาบาล และการฟนฟู
สภาพตามมาตรฐานการพยาบาลในชุมชน ระบบบริการสุขภาพปฐมภูมิเปนหนวยบริการที่มี
ความใกลชิดประชาชน การเขาถึงบริการของประชาชนไดอยางตอเนื่อง การประสานงาน การ

บริการรอบดาน และการสรางการมีสวนรวมของชุมชน จึงทําใหพยาบาลมีบทบาทในการทํางาน
เชิงรุกมากกวาเชิงรับ เพื่อใหตรงตามความตองการของชุมชนและสอดคลองกับวัฒนธรรมใหมาก
ที่สุดแตเปนไปอยางมีมาตรฐาน พยาบาลจึงจําเปนตองมีองคความรูเกี่ยวกับโรคเรื้อรังใหมๆเพื่อ
นําไปสูการประยุกตใช

นวตกรรมการดูแลโรคเรื้อรังขององคการอนามัยโลก (WHO’s Innovative Care for
Chronic Conditions Framework; ICCC)
องคการอนามัยโลก (World Health Organization, 2002) ไดพัฒนานวัตกรรมการดูแล

โรคเรื้อรัง โดยขยายมาจากรูปแบบการดูแลโรคเรื้อรัง (Chronic care model/CCM) ของวาก
เนอร (Wagner, Austin, Davis, Hindmarsh, Schaefer & Bonomi, 2001) ที่กลาวถึงการ
บริหารจัดการโรคเรื้อรังดวยแนวคิดเชิงระบบที่เนนการดูแลรักษาใหผูปวยยังคงมีสุขภาพดีเทาที่
เปนไปไดภายใต 6 องคประกอบ คือ 1. ระบบสุขภาพองคกรและการดูแลสุขภาพ (Health

system organization of health care) 2. ระบบสารสนเทศทางคลินิก (Clinical information
system) 3. ระบบสนับสนุนการตัดสินใจ (Decision support) 4. การออกแบบระบบบริการ
(Delivery system design) 5. การสนับสนุนการจัดการดูแลตนเอง (Self-Management
support) และ 6. นโยบายและทรัพยากรของชุมชน (Community resources and policies)

แตดวยระบบนี้ยังไมมีรายละเอียดดานการปองกันโรคที่ตองเชื่อมโยงการทํางานในชุมชน จึงมีการ
เพิ่มองคประกอบอีก 3 องคประกอบ คือ 1. การสรางนโยบายสาธารณะที่ดีตอสุขภาพ (Build
healthy public policy) 2.การสรางสรรสิ่งแวดลอมที่สนับสนุนการดูแลสุขภาพ (Creative