Page 14 - JRIHS VOL2 NO3 July-September 2018

Journal of Ratchathani Innovative Health Sciences : Vol.2 No.-3 July-September 2018 9

tailoring) นอกจากนั้นยังตองอาศัยการสนับสนุนการจัดการตนเอง (self-management
support) ที่ใชกลยุทธที่เหมาะสมจากเจาหนาที่ในทีมสุขภาพ ไดแก การการสนับสนุนใหมีการ

รับรูสมรรถนะแหงตน (self-efficacy) เพิ่มขึ้น เพื่อใหมีความมุงมั่นที่จะปฏิบัติพฤติกรรมอยางไม
ยอทอตออุปสรรคโดยอาศัยแหลงสนับสนุน 4 แหลง ประกอบดวย ประสบการณที่ไดจากการ
ประสบความสําเร็จโดยการลงมือปฏิบัติดวยตนเอง (enactive mastery experience) การได
เห็นตัวแบบหรือประสบการณจากการกระทําของผูอื่น (vicarious experience) การชักจูงดวย
คําพูด (verbal persuasion) ซึ่งจะชวยใหผูปวยมั่นใจในตนเองเพิ่มขึ้น (Bandura, 1997) และ

การสนับสนุนดานรางกายและอารมณ (physiological and effective states) เพื่อใหมีสภาวะ
รางกายและอารมณอยูในภาวะปกติ ไมเกิดความเครียด หรือความวิตกกังวล กระบวนการที่กลาว
มาทั้งหมด จะนําไปสูการจัดการตนเอง (self-management) ที่ถูกตอง ซึ่งเปนเปาหมายสําคัญ

ของการดูแลผูที่เปนโรคเรื้อรังในระยะยาว ดังนั้น การจัดการตนเอง (self-management) จึง
เปนทักษะการเรียนรูและการปฏิบัติที่จําเปนตองกระทําถึงแมจะอยูในภาวะเจ็บปวยก็ตาม
(Lorig, 1993) การจัดการตนเองเกิดจากการรับรูของบุคคลเกี่ยวกับความเจ็บปวย ซึ่งบุคคลนั้น
สามารถจัดการกับความเจ็บปวยของตนเองได จะตองอาศัยความรู ความเขาใจถึงความเจ็บปวย

ของตนเอง รูถึงผลกระทบที่จะเกิดขึ้น สามารถเผชิญกับอาการและอาการแสดงที่เกิดขึ้น รวมถึง
ตัดสินใจที่จะจัดการกับความเจ็บปวย โดยเนนวิธีการสอนใหผูปวยเกิดทักษะที่จําเปนในการ
จัดการตนเอง จะเห็นวา กระบวนการจัดการตนเองที่กลาวมาเปนกระบวนการที่เปนระบบ
แตกตางจากการสอนโดยทั่วไป และเมื่อไดบูรณาการแหลงสนับสนุนทั้ง 4 แหลงตามแนวคิดของ

แบนดูราไวในแตละขั้นตอนอยางเหมาะสม เชื่อวาจะทําใหมีการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมของผูที่
เปนโรคเรื้อรังในชุมชนไดดีขึ้น โดยเฉพาะ โรคความดันโลหิตสูงและ โรคเบาหวานที่พบ
คอนขางมาก อยางไรก็ตามแนวคิดการจัดการตนเองนี้สามารถนําไปใชกับโรคเรื้อรังไดทุกโรค
และยังทําใหการดําเนินของโรคดีขึ้นไปในทิศทางบวกตอไป

2. แนวคิดเกี่ยวกับการมีสวนรวมของครอบครัว
ครอบครัวเปนหนวยพื้นฐานในการดูแลสุขภาพและความเจ็บปวยของสมาชิกในครอบครัว
ถือเปนคานิยมและความรับผิดชอบของคนในครอบครัวที่ใหการดูแลซึ่งกันและกันโดยเฉพาะอยาง
ยิ่งในสังคมไทย ซึ่งไมใชเฉพาะบิดามารดาตองดูแลบุตรที่เจ็บปวยเทานั้น แตยังรวมถึงบุตรดูแลบิดา

มารดาที่เจ็บปวย คูสามีภรรยาดูแลกันและกัน หรือพี่นองดูแลกันและกันอีกดวย
แนวคิดเกี่ยวกับการมีสวนรวมของครอบครัว (Family participation) การมีสวนรวม
ของครอบครัวในการดูแลผูสูงอายุที่เจ็บปวยเรื้อรังเปนสิ่งสําคัญในการการดูแลผูปวย จาก
การศึกษาของ Sebern พบวา การมีสวนรวมของครอบครัว ประกอบดวยองคประกอบสําคัญ 3

ประการ คือ
1) การสื่อสาร หมายถึง การสื่อสารโดยการแสดงความรูสึก การใหคําแนะนําและขอมูล
ที่เกี่ยวของกับการเจ็บปวย เพื่อใหผูปวยแลสมาชิกในครอบครัวมีความเขาใจตรงกัน