Page 45 - JRIHS VOL2 NO3 July-September 2018

40 Journal of Ratchathani Innovative Health Sciences : Vol.2 No.-3 July-September 2018

การเปลี่ยนแปลงของระบบทางเดินอาหาร พบวาผูสูงอายุจะมีการหดรัดตัว และ
การเคลื่อนไหวของหลอดอาหาร และกระเพาะอาหารลดลงและชาลง รวมทั้งการหลั่งกรดใน

กระเพาะอาหารและ intrinsic factor ลดลง เปนผลใหเกิดการดูดซึมวิตามินบีสิบสอง และ
แคลเซียมลดลง นอกจากนี้ พื้นผิวการดูดซึมสารอาหารที่เยื่อบุลําไสเล็ก ตลอดจนการหลั่งนํ้า
ยอยจากตับออน และการไหลเวียนของเลือดไปที่ตับของผูสูงอายุจะลดนอยลงดวย (Baker,
2007) ปจจัยการเปลี่ยนแปลงเหลานี้สงผลตอภาวะโภชนาการ โดยโรคประจําตัวที่พบบอย คือ
ความดันโลหิตสูง เบาหวาน และไขขออักเสบ/ขอเสื่อม ผูปวยเหลานี้มักมีการใชยาหลายขนาน

รวมกันจากภาวะความเจ็บปวยเรื้อรัง ซึ่งปจจัยทางสุขภาพดังกลาวอาจเปนสาเหตุที่ทําให
ผูสูงอายุมีความเสี่ยงตอการขาดสารอาหารได สอดคลองกับการศึกษาที่ผานมาที่พบวาภาวะ
สุขภาพกายเปนปจจัยที่มีอิทธิพลตอพฤติกรรมการบริโภคอาหารของผูสูงอายุทําใหความอยาก

อาหารลดลง สงตอตอภาวะโภชนาการของผูสูงอายุได (Baker, 2007) ในการศึกษาครั้งนี้พบวา
ผูสูงอายุสวนใหญมีรายไดตอเดือนนอยและไมมีเงินเก็บ ผูสูงอายุกลุมนี้จําเปนตองอดออมทําให
ไมสามารถเลือกซื้ออาหารมารับประทานได ซึ่งการศึกษาที่ผานมาที่พบวาฐานะการเงินของ
ผูสูงอายุมีความสัมพันธกับภาวะโภชนาการของผูสูงอายุ นอกจากนี้พบวาผูสูงอายุที่มี

ความสามารถในการปฏิบัติกิจวัตรประจําวันลดลงโดยเฉพาะการเคลื่อนไหว ทําใหมีความ
ยากลําบากในการจัดหาอาหาร และรับประทานอาหาร ซึ่งในการศึกษาครั้งนี้ พบวา รอยละ
68.2 ตองการความชวยเหลือในการทํากิจวัตรประจําวัน เชน การชวยเหลือเพื่อเตรียมและจัดหา
อาหาร สอดคลองกับการศึกษาที่ผานมาที่พบวาภาวะโภชนาการ มีความสัมพันธกับ

ความสามารถในการปฏิบัติกิจวัติ ประจําวัน (r=0.55; p < 0.001) (Cereda, 2012) นั่นคือ
ผูสูงอายุที่ มีความสามารถในการปฏิบัติกิจวัตรประจําวันตํ่า จะมีภาวะโภชนาการตํ่า รวมทั้ง
สถานการณความไมสงบ ที่มีความรุนแรง อาจทําใหวิถีการดําเนินชีวิตของคนที่อาศัยในพื้นที่
เปลี่ยนแปลงไป ประชาชนสวนใหญ หลีกเลี่ยงการออกจากบานไปยังที่ชุมชน เชน ตลาด เพื่อหา

ซื้อสินคาและอาหารมาบริโภคตามความตองการ และมักเปนการซื้อกักตุนไวใชเปนสัปดาห และ
ไมใช เวลาในการจับจายนานเพื่อความปลอดภัยในชีวิต และทรัพยสิน ปจจัยเหลานี้อาจสงผล
กระทบตอภาวะโภชนาการของผูสูงอายุไดเชนกัน ผลการศึกษาครั้งนี้สอดคลองกับการศึกษาที่
พบวาผูสูงอายุเปนกลุมเสี่ยงตอภาวะทุพโภชนาการและพบภาวะขาดสารอาหารในผูสูงอายุ

(Kuzuya, 2005)

สรุปและเสนอแนะ
การวิจัยครั้งนี้เปนการสํารวจภาวะโภชนาการของผูสูงอายุที่อาศัยอยูในเขตเมืองผลการ

คัดกรองภาวะโภชนาการ พบวา หนึ่งในสามของกลุมตัวอยางผูสูงอายุทั้งหมดอยูในกลุมเสี่ยงตอ
การเกิดภาวะทุพโภชนาการ และเกินครึ่งหนึ่งของกลุมเสี่ยงมีภาวะเสี่ยงตอการเกิดภาวะทุพ
โภชนาการ ดังนั้นบุคลากรสุขภาพและบุคลากรในหนวยงานที่เกี่ยวของควรจัดกิจกรรมการ