Page 29 - JRIHS VOL2 NO1 January-March 2018

24 Journal of Ratchathani Innovative Health Sciences : Vol.2 No.1 January-March 2018

สารละลายทางหลอดเลือดดํา รอยละ 98 ของผูปวยทั้งหมด ถึงแมวาการใหสารละลายทาง
หลอดเลือดดําจะมีประโยชนมาก ขณะเดียวกันก็อาจเกิดภาวะแทรกซอนที่เปนอันตรายได

เชนกัน การใหสารละลายทางหลอดเลือดดํา มีวิธีการใหไดสองทาง คือ การใหทางหลอดเลือดดํา
ใหญ (central line) โดยการใหทางหลอดเลือดดําจูกูลา (jugular) ซับคลาเวียน (subclavian)
หรือ ฟโมรอล (femoral) และการใหทางหลอดเลือดดําสวนปลาย (peripheral) ไดแก แขน มือ
และเทา ปญหาที่ตามมาจากการใหสารละลายทางหลอดเลือดดํา คือ อาจกอใหเกิดการติดเชื้อใน
กระแสเลือด (sepsis) อยางไรก็ตาม การใหสารละลายทางหลอดเลือดดําสวนปลาย มีความเสี่ยง

ที่จะเกิดการติดเชื้อในกระแสเลือด และมีความรุนแรงนอยกวาการใหทางหลอดเลือดดําใหญ ซึ่ง
ถือวาการใหสารละลายทางหลอดเลือดดําใหญ จะมีอันตรายมากกวาทางหลอดเลือดดําสวน
ปลาย (Steele, 1996) หากไมจําเปนจะไมนิยมให แตจะใหทางหลอดเลือดดําสวนปลายเปนสวน

ใหญ จากการศึกษาของ Peter, et al. (1972) เปรียบเทียบการติดเชื้อเฉพาะที่ (local
infection) จากการใหสารละลายโดยใสสายเขาทางหลอดเลือด (polyethylene catheter)
ดวยการทําผาตัดเล็ก (cut down) กับการใหสารละลายทางหลอดเลือดดําสวนปลายโดยการใช
เข็ม (scalp vein) ในผูปวยเด็ก พบวา การใหสารละลายทางหลอดเลือดดําโดยการใสสาย มีการ

ติดเชื้อเฉพาะ มากกวาอยางมีนัยสําคัญทางสถิติ (P< 0.06) การติดเชื้อแบคทีเรียในกระแสเลือด
(bacterianemia) พบในพวกที่ใหสารละลายโดยการใสสายเขาทางหลอดเลือดดําเทานั้น ถือวา
การใหสารละลายทางหลอดเลือดดําสวนปลายมีความประหยัดและคุมคามากกวา โดยเฉพาะใน
ผูปวยที่ใหสารละลายนอยกวา 5 วัน (Campos, et al., 1989) การใหสารละลายทางหลอดเลือด

ดําสวนปลายในผูปวย เปนเรื่องที่ละเอียดออน ตองอาศัยทั้งศาสตรและศิลป ใชเทคนิคเฉพาะ
คอนขางมาก เนื่องจากผูปวยในระยะวิกฤตหรือผูปวยเรื้อรังหลอดเลือดเปราะบางและแตกงาย
ทําใหเปดหลอดเลือดลําบาก แลวผูปวยเหลานี้ยังมีภูมิคุมกันโรคต่ํา การใหสารละลายทางหลอด
เลือดดําสวนปลาย อาจเปนหนทางนําเชื้อโรคเขาสูรางกายได หากมีเทคนิคและวิธีปฏิบัติที่ไม

เหมาะสม อีกประเด็นคือ การไมใหความรวมมือในการรักษาของผูปวย ถือเปนอุปสรรคที่สําคัญ
เนื่องจากผูปวยที่อยูในระยะวิกฤตสวนใหญ ระดับการรูสติจะลดลง บางรายไมรูสึกตัว และการ
เปดหลอดเลือดเพื่อใหสารละลายทางหลอดเลือดดําสวนปลายในหอผูปวยวิกฤต เปนกิจกรรมที่
พยาบาลตองปฏิบัติเปนประจําแทบทุกราย จากการสํารวจในชวงเดือนสิงหาคมถึงเดือนตุลาคม

2553 พบวา คาเฉลี่ยที่พยาบาลตองเปดหลอดเลือดเพื่อใหสารละลายจํานวน 5 ครั้งตอวัน และ
บางครั้งตองใชเวลามากในการที่จะปฏิบัติกิจกรรมดังกลาวใหสําเร็จลุลวงไปดวยดี การให
สารละลายทางหลอดเลือดดําสวนปลาย เปนวิธีการรักษาพยาบาลที่มีความจําเปนในการดูแล
ผูปวย และพบบอย แมวาการใหสารละลายทางหลอดเลือดดําสวนปลาย จะมีประโยชนตอการ

รักษาผูปวย แตก็อาจสงผลใหเกิดภาวะแทรกซอนจากการรักษาพยาบาลได
คุณภาพชีวิตของผูปวยซึ่งอยูในภาวะเจ็บปวย และตองนอนรักษาอยูในโรงพยาบาลจะ
ดีหรือไม ขึ้นอยูกับบุคลากรทางการแพทย และพยาบาลเปนบุคลากรที่ตองรับผิดชอบโดยตรงใน